DE PRESIDENTIËLEN: LUIS INÁCIO LULA DA SILVA

In october 2006 zijn er presidentsverkiezingen in Brazilië. Vorig jaar leek de herverkiezing van de huidige president Luis Inácio Lula da Silva een gegeven, maar inmiddels heeft een groot corruptieschandaal de regering van de arbeiderspresident door het slijk gehaald en ruiken zijn politieke tegenstanders dat de groen-gele presidentsband voor het grijpen is. Wie gaan het in oktober met elkaar uitvechten?

Dit is het laatste deel in een serie profielen van de mogelijke presidentskandidaten. eerder verschenen de profielen van Geraldo Alckmin, José Serra en Anthony Garotinho. Deze week: Luis Inácio Lula da Silva.





Waar je ook bent, welke sociale milieus je ook frequenteert – de borrels van intellectuelen in binnen en buitenland, de eettafels van traditionele families, de arbeidersbarretjes, de theekransjes van de katholieke huisvrouwen – het maakt niet uit, de misvattingen over de huidige President van Brazilië, Luis Inácio Lula da Silva, liggen altijd op de loer.

Sommigen getuigen van een bijna kinderlijk optimisme. Wat te denken bijvoorbeeld van de befaamde Engelse socioloog Anthony Giddens die bij Lula’s historische verkiezingsoverwinning van 2002, verklaarde dat hij dacht dat de nieuwe president niet alleen Brazilië maar ook de hele wereld kon veranderen. En Giddens was niet alleen. Hij verwoorde de hoop van meer dan 50 miljoen Brazilianen die op de oud-metaalarbeider hadden gestemd. Aan het eind van de rit lijkt het echter erop dat het Brazilië is die Lula heeft veranderd, en niet andersom.

In conservatieve kringen, aan de andere kant, grenzen de misconcepties over de Braziliaanse president aan het kwaadaardige. Nu Lula’s regering dezelfde corrupte tactieken lijkt te hebben gebruikt die de Braziliaanse elites eeuwenlang hebben ingezet om hun controle over dit extreem ongelijke land te handhaven, heeft een dolle euforie zich meester gemaakt van de rechterkant van de Braziliaanse samenleving. De vileine opvattingen borrelen ongehinderd naar de oppervlakte: Lula is een ongeletterde alcoholist die niet in staat is zijn eigen huis op orde te houden, laat staan het grootste land van Zuid Amerika.

Beide perspectieven dragen echter een vals idee van Lula over. En beiden zien het belangrijkste aspect van deze man die al meer dan 30 jaar een hoofdrol speelt in de Braziliaanse politiek over het hoofd. Luis Inácio Lula da Silva is vóór alles een raspoliticus. Een man die allianties sluit met de vijand om hem te bestrijden als hij sterker is. Een zeer geoefende onderhandelaar die weet wanneer hij moet toegeven en wanneer hij moet doordrukken. Een buitengewoon begaafde taxateur van de relevante politieke krachten.

En bovenal heeft Lula een les geleerd die de meeste van zijn politieke tegenstrevers zelfs met de beste universitaire opleidingen zich niet hebben eigengemaakt: principes in de politiek gebruik je tot ze hun nut hebben verloren. Als een kameleon heeft Lula zichzelf al meerdere malen heruitgevonden: van schoenenpoetser tot president van Brazilië.

Het imago van Lula heeft in 2005 een flinke dreun gekregen door een groot corruptieschandaal in zijn eigen partij. Maar denk niet dat deze doorlopende metamorfose kansloos is in de verkiezingen van 2006. Dat zou, alweer, een ernstige misvatting zijn.