BENDETERREUR IN SÃO PAULO

SÃO PAULO, 15/05/2005 – 72 dodelijke slachtoffers, de meesten werkzaam bij verschillende justitiële diensten van São Paulo, meer dan 76 afgebrande stadsbussen, acht vernielde bankfilialen en massale gevangenisopstanden met honderden gegijzelden, dat is de voorlopige balans van een weekend van terreur dat door gewapende mannen is ontketend op de Braziliaanse deelstaat São Paulo. De ongekende golf aanslagen, zondagnacht waren het al minstens 115, is vermoedelijk het werk van de criminele factie Primeiro Comando da Capital (Eerste Commando van de Hoofdstad, PCC.) Hoewel de intensiteit en frequentie van de aanvallen lijkt af te nemen, worden er ook vandaag gewelddadigheden gemeld in São Paulo.

De aanslagen begonnen vrijdagnacht nadat 765 gedetineerden met spoed waren overgeplaatst naar het zwaarbeveiligde gevangeniscomplex in de stad Vencelau. Onder deze gevangenen bevonden zich acht leiders van de PCC inclusief hun baas Marcos Williams Herbas Camacho, beter bekend als Marcola. De overplaatsingen geschiedden juist omdat de autoriteiten lucht hadden gekregen van een op handen zijnde, massale gevangenisopstand.

Op het moment dat Marcola door agenten van de georganiseerde misdaaddivisie ondervraagd werd, begon de eerste golf aanslagen. Gewapende mannen namen op verschillende plekken van de deelstaat politieagenten, gevangenisbewaarders en brandweermannen onder vuur. Vele agenten waren op verlof en in burger, wat er op wijst dat de aanslagen gericht en grondig voorbereid waren. Tot nu toe zijn zeker 37 leden van verschillende justitiële diensten om het leven gekomen.

Tegelijkertijd braken in gevangenissen verspreid over heel Brazilië opstanden uit. In meer dan 80 detentiecentra hebben de gedetineerden dit weekend op gegeven moment de macht in handen gehad. Op het moment van het schrijven van dit artikel worden er nog 235 mensen in gijzeling gehouden in 45 lopende opstanden. Zeker 15 gevangenen zijn bij de verschillende opstanden om het leven gekomen.

Zondag verschoof de focus van de aanslagen van de justitiële diensten naar civiele doelen. Tientallen stadsbussen zijn door bendeleden in brand gestoken en een metrostation is beschoten en bestookt met molotovcocktails. Vandaag ontwaakte de metropool São Paulo, de op één na grootste stedelijke regio ter wereld, in een grote verkeerschaos. Vele busbedrijven lieten uit angst hun vloot niet uitrijden en duizenden passagiers propten zich in de weinige bussen die wel reden.

Ook banken zijn het doelwit geworden van de bendes, wat een indicatie kan zijn dat er ook diffuse politieke motivaties achter de aanslagen zitten. Op de nacht van zondag op maandag werden acht bankfilialen beschoten en bekogeld met molotovcocktails.

PCC
De PCC, ook wel O Partido do Crime (de misdaadpartij) genoemd, is opgericht op 31 augustus 1993 door acht gedetineerden tijdens een potje voetbal in de zwaarbeveiligde gevangenis Piranhão. De oprichters wilden naar eigen zeggen “de onderdrukking in het Braziliaanse gevangeniswezen bestrijden”. Een jaar eerder hadden stoottroepen van de Braziliaanse marechaussees 111 gevangenen op koelbloedige wijze geëxecuteerd bij het neerslaan van een opstand in het enorme gevangeniscomplex Carandiru. De PCC’ers van het eerste uur zwoeren hun dood te zullen wreken.

In het afgelopen decennium is de PCC uitgegroeid tot de grootste en best georganiseerde criminele factie van Brazilië. De organisatie heeft zelfs een statuut en leden moeten een maandelijkse bijdrage betalen, waarmee de factie onder anderen drugs en wapens koopt.

De deplorabele omstandigheden van de Braziliaanse gevangenissen heeft ervoor gezorgd dat de PCC heer en meester is geworden van de detentiecentra van de deelstaat São Paulo. Met gesmokkelde mobiele telefoons en door middel van boodschappers geven de zogenoemde generaals leiding aan de criminele zaken van de factie op straat. De detentiecentra worden ironisch ook wel ‘misdaadkantoren’ genoemd.

Wanneer de leden van de PCC de maandelijkse bijdrage niet kunnen betalen, lopen ze een schuld op met het commando. Deze schuld moeten ze afkopen door zeer riskante operaties uit te voeren voor de PCC. Deze soldaten, die door het commando ‘Bin Ladens’ worden genoemd, zijn vermoedelijk verantwoordelijk voor de golf van terreur die de Braziliaanse deelstaat São Paulo dit weekend overspoeld heeft.